Bezdanski damast

Ukratko

Posle drugog svetskog rata bezdanski privatni tkači – zanatlije udružili su sredstva i 1. novembra 1951. godine osnovali su tkačku zadrugu “Dunav”, u ulici Žrtava fašizma broj 2. Tokom vremena mnogo puta je menjan naziv i organizacioni oblik preduzeća. Na kraju, jednom integracijom, dobija naziv “Novitet-Dunav – tkačnica svilenog damasta”. Tkačko zanatstvo, odnosno zanatstvo umetnog tkanja potiče iz Češke i Mađarske, odakle je preneto na naše prostore još krajem XIX veka, kao i sama oprema, odnosno razboji. Očuvanjem takve vrste manufakturnog rada ostali smo jedini i jedinstveni u Srbiji, a slobodno možemo da kažemo i u Evropi. Izrada naših proizvoda vrši se isključivo na ručnim razbojima žakard tkanja sa bušenim karticama, koje datiraju iz 1871. godine. Proizvodnja se vrši na 18 drvenih razboja, na kojima radi 23 tkača, sa mesečnom proizvodnjom oko 1.000 m2. U proizvodnom programu imamo samo ručno tkani svileni damast – stolnjake, nadstolnjake, salvete i navlake za posteljinu. Svaki proizvedeni predmet je unikat i odiše stilom i bogatstvom osećaja za sklad i lepotu i njegovog stvaraoca. Sirovinski sastav materijala je 49% pamuk i 51% rayon svila. Osnova je beljeni, češljani, gazirani, mercerizovani pamuk, svilastog sjaja velike čistoće. Potka je rayon svila koja se gotovo ne razlikuje od prirodne, a poseduje niz kvalitetnih osobina: metalni sjaj, postojane boje koje ne blede, mogućnost iskuvavanja. Tkanina je gustine 40-50 niti/cm u osnovi i 26-30 niti/cm u potki, a težina je oko 180 g/m2. Tkanje je atlasno i dezenirano. Raspolažemo sa tridesetak dezena i isto toliko boja. Boja i dezen nisu zavisni jedno od drugog. Nekoliko dezena namenjeno je isključivo ugostiteljstvu. Proizvodi su nam u standardnim i vanstandardnim dimenzijama, a najčešće je to po želji kupca. Postoji mogućnost izrade proizvoda od ručno tkanog pamučnog damasta, samo u beloj boji, sa dezenom i dimenzijama po narudžbi kupca. Postoji mogućnost tkanja amblema ili logotipa na svaki proizvod ili izrade mašinskog veza na proizvodu u raznim bojama. Stolnjaci, salvete i posteljina od bezdanskog damasta decenijama krase elitne restorane i hotele, ambasade i salone, deo su poslovnih i privatnih poklona, autentičan suvenir iz Srbije. Bezdanski damast je proizvod sa zaštićenim geografskim poreklom. Razboji i sva oprema su kulturno dobro pod zaštitom države. Po rešenju ministarstva privrede RS proizvodi od ručno tkanog, svilenog damasta smatraju se proizvodima starog zanata. Bezdanski damast je upisan na listu nematerijalnog kulturnog nasleđa RS.